Giriş
Sera yetiştiriciliği (örtüaltı yetiştiricilik), bitkilerin büyümesi için uygun çevre koşullarının (sıcaklık, nem, ışık) yapay olarak kontrol edildiği, cam veya plastik örtülerle kaplı yapılarda tarımsal üretim yapma tekniğidir. Bu yöntemle üretim sezonu uzatılabilir, dış etkenlerden korunarak daha kaliteli ve verimli ürün alınabilir.
Sera Tipleri
Kullanılan malzeme, şekil ve teknoloji düzeyine göre farklı sera tipleri vardır:
- Malzemeye Göre: Cam seralar, plastik (naylon) seralar.
- Şekle Göre: Tek çatılı, beşik çatılı (venlo tipi), gotik çatılı, tünel seralar.
- Yapıya Göre: Ahşap konstrüksiyonlu, metal (galvanizli çelik) konstrüksiyonlu.
Sera İklim Kontrolü
Başarılı bir sera yetiştiriciliği için iç ortam koşullarının kontrolü kritiktir:
- Sıcaklık Kontrolü: Isıtma sistemleri (kalorifer, soba, yerden ısıtma) ve havalandırma (yan veya çatı pencereleri, fanlar) ile bitkinin istediği optimum sıcaklık sağlanır.
- Nem Kontrolü: Havalandırma ve sisleme sistemleri ile nem seviyesi ayarlanır. Yüksek nem hastalık riskini artırabilir.
- Havalandırma: İçerideki sıcaklığı düşürmek, nemi azaltmak, karbondioksit seviyesini dengelemek ve hava sirkülasyonu sağlamak için gereklidir.
- Işık Yönetimi: Gölgeleme sistemleri (gölgelik tüller) veya yapay aydınlatma (özellikle kış aylarında veya ışık yoğunluğu düşük bölgelerde) kullanılabilir.
- Sulama ve Gübreleme: Genellikle damlama sulama ve fertigasyon sistemleri tercih edilir.
Avantajları ve Dezavantajları
Avantajları:
- Üretim sezonunu uzatır, yıl boyunca üretim imkanı sağlar (ısıtmalı seralarda).
- Dış etkenlerden (don, dolu, aşırı yağış, rüzgar) koruma sağlar.
- Birim alandan daha yüksek verim alınabilir.
- Ürün kalitesi genellikle daha yüksektir.
- Hastalık ve zararlı kontrolü daha kolay olabilir.
- Su ve gübre kullanımı daha verimlidir.
Dezavantajları:
- Yüksek ilk yatırım maliyeti (kurulum).
- Yüksek işletme maliyetleri (ısıtma, enerji, bakım).
- Teknik bilgi ve deneyim gerektirir.
- Kapalı ortam nedeniyle bazı hastalıkların hızla yayılma riski.
Sera yetiştiriciliği, doğru planlama ve yönetimle oldukça karlı bir tarımsal faaliyet olabilir.