Giriş
Meyvecilik, uzun ömürlü bitkiler olan meyve ağaçlarından veya omcalarından (asma) ürün almayı hedefleyen bir tarım dalıdır. Başarılı bir meyve bahçesi kurmak ve yönetmek, dikkatli planlama, doğru tekniklerin uygulanması ve sabır gerektirir.
Yer Seçimi ve Bahçe Kurulumu
- İklim ve Rakım: Yetiştirilecek meyve türünün iklim istekleri (soğuklama ihtiyacı, sıcaklık, yağış) göz önünde bulundurulmalıdır. Don riski olan yerlerden kaçınılmalıdır.
- Toprak: Genellikle derin, iyi drene edilmiş, besince zengin topraklar tercih edilir. Dikim öncesi toprak analizi yapılmalıdır.
- Anaç ve Çeşit Seçimi: Bölgeye, toprağa ve pazar isteğine uygun, hastalıklara dayanıklı anaç üzerine aşılı, verimli çeşitler seçilmelidir.
- Dikim Planı: Ağaçların sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri, tozlaşma durumu (kendine verimli veya tozlayıcı ihtiyacı) dikkate alınarak planlanmalıdır.
- Dikim: Fidanlar genellikle kış dinlenme döneminde veya erken ilkbaharda, kök boğazı toprak seviyesinde olacak şekilde dikilir ve can suyu verilir.
Budama
Meyve ağaçlarında verimi, kaliteyi ve ağacın sağlığını korumak için düzenli budama şarttır. Amaçları:
- Ağaca şekil vermek (ilk yıllarda şekil budaması).
- Verim dengesini sağlamak (verim budaması).
- Ağacı gençleştirmek (gençleştirme budaması).
- Kuru, hastalıklı, iç içe geçmiş dalları çıkarmak.
- Ağacın iç kısmının ışık almasını ve havalanmasını sağlamak.
Budama genellikle kışın veya yazın (yeşil budama) yapılır.
Tozlaşma ve Döllenme
Birçok meyve türü (elma, armut, kiraz, badem vb.) meyve tutumu için tozlaşmaya (çiçek tozlarının dişi organa taşınması) ve döllenmeye ihtiyaç duyar. Bazı çeşitler kendine verimli iken, bazıları başka bir çeşidin çiçek tozlarına (tozlayıcı çeşit) ihtiyaç duyar. Bahçe kurarken tozlayıcı çeşitlerin yeterli miktarda ve uygun mesafede dikilmesi önemlidir. Arıların tozlaşmadaki rolü büyüktür.
Diğer Bakım İşlemleri
- Sulama: Özellikle kurak dönemlerde ve meyve gelişim sürecinde düzenli sulama gerekir. Damlama sulama sıkça tercih edilir.
- Gübreleme: Toprak ve yaprak analizlerine göre dengeli gübreleme yapılmalıdır.
- Hastalık ve Zararlı Kontrolü: Entegre mücadele (IPM) prensiplerine uygun olarak düzenli takip ve gerekli müdahaleler yapılmalıdır.
Meyvecilik, uzun soluklu ancak doğru yapıldığında oldukça karlı ve keyifli bir uğraştır.