Bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişmesi, verimli ürün verebilmesi için topraktan, sudan ve havadan çeşitli besin elementlerini almaları gerekir. Bu elementler, bitkilerin ihtiyaç duyduğu miktarlara göre makro ve mikro elementler olarak iki ana gruba ayrılır.
Makro Elementler
Bitkilerin yüksek miktarlarda ihtiyaç duyduğu temel besin elementleridir:
- Azot (N): Bitkinin yeşil aksamının gelişimini sağlar. Eksikliğinde yapraklarda sararma görülür.
- Fosfor (P): Kök gelişimi, çiçeklenme, tohum ve meyve oluşumu için kritiktir. Eksikliğinde bitki koyu yeşil/morumsu renk alır.
- Potasyum (K): Su dengesi, hastalıklara ve kuraklığa dayanıklılık için önemlidir. Eksikliğinde yaşlı yaprak kenarlarında kurumalar görülür.
- Kalsiyum (Ca): Hücre duvarı yapısı ve kök gelişimi için önemlidir. Eksikliğinde büyüme noktalarında deformasyonlar olabilir.
- Magnezyum (Mg): Klorofilin merkez atomudur, fotosentez için gereklidir. Eksikliğinde yaşlı yapraklarda damarlar arası sararma tipiktir.
- Kükürt (S): Amino asitlerin yapısında bulunur. Eksikliği genç yapraklarda sararmaya neden olur.
Mikro Elementler (İz Elementler)
Bitkilerin daha düşük miktarlarda ihtiyaç duyduğu ancak hayati öneme sahip elementlerdir:
- Demir (Fe): Klorofil sentezi için gereklidir. Eksikliğinde genç yapraklarda damarlar arası sararma (damarlar yeşil kalır) görülür.
- Mangan (Mn): Fotosentezde rol oynar. Eksikliği demir eksikliğine benzer.
- Çinko (Zn): Hormon sentezi ve büyüme için gereklidir. Eksikliğinde bodurluk, yapraklarda küçülme görülür.
- Bakır (Cu): Enzim yapısında bulunur. Eksikliği nadirdir.
- Bor (B): Çiçeklenme, meyve tutumu ve hücre duvarı için önemlidir. Eksikliğinde büyüme noktaları ölür, meyvelerde şekil bozuklukları olabilir.
- Molibden (Mo): Azotun kullanılmasında görevlidir. Eksikliği nadirdir.
Dengeli Beslenmenin Önemi
Bitkinin sağlıklı gelişimi için tüm bu elementlerin yeterli ve dengeli bir şekilde alınması gerekir. Herhangi bir elementin eksikliği veya fazlalığı diğer elementlerin alınımını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle toprak ve yaprak analizleri yaptırarak bitkinin ve toprağın besin elementi durumunu belirlemek ve buna göre gübreleme yapmak en doğru yaklaşımdır.